Damar anjiyosu işlemi nasıl gerçekleştirilir?

Damar anjiyosu, vücuttaki damarların (arter ve venler) görüntülenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir. Genellikle kalp damarları (koroner anjiyo), beyin damarları (serebral anjiyo) veya bacak damarları gibi bölgelerde uygulanır. İşlem, damarlardaki darlık, tıkanıklık, anevrizma veya diğer yapısal problemleri tespit etmek amacıyla kullanılır.

İşlem genellikle şu adımlarla gerçekleştirilir:

• Hazırlık Süreci: Hasta işlem öncesi detaylı olarak bilgilendirilir ve onam formu imzalatılır. Kan sulandırıcı ilaçlar geçici olarak kesilebilir. Hastanın aç kalması istenebilir. İşlem öncesi damar yolu açılır ve sedasyon (sakinleştirici) uygulanabilir.
• Giriş Bölgesinin Belirlenmesi ve Lokal Anestezi: Genellikle kasık (femoral arter), kol (radyal arter) veya bilek atardamarı kullanılır. Giriş yapılacak bölge temizlenir ve lokal anestezi ile uyuşturulur. Bu sayede hasta işlem sırasında ağrı hissetmez.
• Kılavuz Tel ve Kateter Yerleştirilmesi: Uyuşturulan bölgeden bir iğne ile atardamara girilir. İğnenin içinden bir kılavuz tel geçirilerek damarın içine ilerletilir. Daha sonra bu tel üzerinden, ucunda kamera bulunmayan ince, esnek bir tüp olan kateter, incelenecek damara kadar yönlendirilir.
• Kontrast Madde Enjeksiyonu ve Görüntüleme: Kateter hedef damara ulaştığında, X-ışınları altında görülebilen bir boya (kontrast madde) enjekte edilir. Bu madde damarları doldururken, floroskopi adı verilen özel bir X-ışını cihazı ile damarların hareketli görüntüleri (anjiyogram) kaydedilir. Kontrast madde enjekte edilirken hasta kısa süreli bir sıcaklık hissi yaşayabilir.
• Kateter ve Kılavuz Telin Çıkarılması: Görüntüleme tamamlandıktan sonra kateter ve kılavuz tel damardan çıkarılır. Giriş bölgesine kanamayı durdurmak için bir süre baskı uygulanır. Bazen kanamanın durması için damarın kapatıldığı özel cihazlar da kullanılabilir.
• İşlem Sonrası İzlem: Hasta birkaç saat boyunca gözlem altında tutulur. Giriş bölgesinde kanama, şişlik veya ağrı olmaması için dinlenmesi gerekir. Hasta, doktorun talimatları doğrultusunda taburcu edilir.

İşlem sonrası hasta şu konularda dikkatli olmalıdır:

• Giriş bölgesini temiz ve kuru tutmak.
• En az 24 saat ağır fiziksel aktivitelerden kaçınmak.
• Bol sıvı tüketerek kontrast maddenin vücuttan atılmasını hızlandırmak.
• Giriş bölgesinde aşırı ağrı, şişlik, kanama veya renk değişikliği fark edilirse derhal doktora başvurmak.

Damar anjiyosu genellikle güvenli bir işlem olmakla birlikte, bazı riskler taşır:

• Giriş bölgesinde kanama, enfeksiyon veya hematom (kan birikmesi).
• Kontrast maddeye alerjik reaksiyon.
• Damar hasarı veya kan pıhtısı oluşumu.
• Nadiren böbrek fonksiyonlarında geçici bozulma (kontrast nefropatisi).
• Çok nadiren inme veya kalp krizi gibi ciddi komplikasyonlar.

Bu işlem, teşhis koymanın yanı sıra, aynı seansta balon anjiyoplasti veya stent yerleştirme gibi tedavi edici girişimlere de olanak sağlayabilir.