Damar anjiyosu nedir, nasıl yapılır ve kimlere uygulanır?

Damar anjiyosu, vücuttaki damarların (arter, ven veya lenf damarları) görüntülenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir. Genellikle damar tıkanıklıkları, daralmalar, anevrizmalar (balonlaşmalar) veya diğer yapısal bozuklukların teşhisi amacıyla kullanılır. İşlem sırasında kontrast madde adı verilen özel bir boya damar içine enjekte edilir ve X-ışınları (röntgen) kullanılarak damarların net bir şekilde görüntülenmesi sağlanır. Anjiyo, minimal invaziv bir işlem olup, cerrahi kesi gerektirmez ve genellikle lokal anestezi altında uygulanır. Farklı türleri bulunur:

• Koroner anjiyo: Kalp damarlarını inceler.
• Serebral anjiyo: Beyin damarlarını değerlendirir.
• Periferik anjiyo: Kol ve bacak damarlarını görüntüler.

Damar anjiyosu işlemi, genellikle şu adımları içerir:

• Hazırlık: Hasta işlem öncesi aç kalmalıdır. Alerji öyküsü ve kullandığı ilaçlar doktorla paylaşılır. Lokal anestezi için iğne yapılacak bölge temizlenir.
• Girişim: Genellikle kasık (femoral arter), kol (brakiyal arter) veya bilek (radyal arter) bölgesinden bir kateter (ince, esnek bir tüp) damar içine yerleştirilir.
• Kontrast Madde Enjeksiyonu: Kateter aracılığıyla kontrast madde damara verilir. Bu madde, damarların X-ışını altında belirginleşmesini sağlar.
• Görüntüleme: Floroskopi (hareketli X-ışını) kullanılarak damarların gerçek zamanlı görüntüleri alınır. Tıkanıklık veya anormallikler tespit edilir.
• İşlem Sonrası: Kateter çıkarılır ve girişim bölgesine baskı uygulanarak kanama kontrolü sağlanır. Hasta birkaç saat gözlem altında tutulur.

İşlem genellikle 30-60 dakika sürer ve hasta aynı gün taburcu edilebilir. Bazı durumlarda, anjiyo sırasında balon anjiyoplasti veya stent yerleştirme gibi tedaviler de uygulanabilir.

Damar anjiyosu, aşağıdaki durumlarda önerilen bir tanı yöntemidir:

• Kalp hastalığı şüphesi olanlar: Göğüs ağrısı (anjina), nefes darlığı veya kalp krizi geçiren hastalar.
• Beyin damar problemleri: İnme, geçici iskemik atak veya anevrizma belirtileri gösteren bireyler.
• Periferik arter hastalığı: Bacaklarda ağrı, ülser veya kangren riski olan kişiler.
• Böbrek damar hastalıkları: Yüksek tansiyon veya böbrek yetmezliği nedenlerinin araştırılması.
• Travma veya doğumsal damar anomalileri: Damar yaralanmaları veya yapısal bozuklukların değerlendirilmesi.

Ancak, anjiyo herkese uygun değildir. Kontrast madde alerjisi, böbrek yetmezliği, kanama bozukluğu veya gebelik durumlarında dikkatli olunmalıdır. Doktor, hastanın durumunu değerlendirerek riskleri ve faydaları tartar.

Damar anjiyosu genellikle güvenli olsa da, kanama, enfeksiyon, alerjik reaksiyon veya nadiren inme gibi komplikasyon riskleri taşır. İşlem sonrası hastalar, doktorun talimatlarına uymalı ve olağandışı belirtilerde (şiddetli ağrı, şişlik) hemen tıbbi yardım almalıdır. Bu bilgiler genel olup, kişisel tedavi planı için mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.